Uczniowie z całej Polski pamiętają o warszawskich powstańcach!
Wraz z końcem marca minął termin nadsyłania sprawozdań od nauczycieli, którzy we wrześniu wraz ze swoimi uczniami przystąpili do Ogólnopolskiego projektu edukacyjnego „Powstańcy’44 – pamiętamy!” organizowanego przez Szkołę Podstawową nr 2 w Nakle nad Notecią. W inicjatywie wzięło udział 135 nauczycieli z 68 szkół z całej Polski (nie wliczając organizatorów). Celem projektu było rozwijanie wiedzy historycznej dotyczącej Powstania Warszawskiego oraz rozbudzanie uczuć patriotycznych wśród młodzieży w oparciu o realizację podstawy programowej.
Projekt został objęty honorowym patronatem Muzeum II Wojny Światowej, Muzeum Powstania Warszawskiego, Towarzystwa Przyjaciół Warszawy oraz Burmistrza Miasta i Gminy Nakło nad Notecią, pana Sławomira Napierały.
Ogłoszenie projektu nastąpiło już we wakacje 2020 r. Mało kto wtedy podejrzewał, że szkoły zostaną zamknięte na niemal cały rok szkolny. Z powodu pandemii realizacja projektu musiała odbywać się on-line. Na szczęście wielu nauczycielom udało się zrealizować część projektu jeszcze w trybie stacjonarnym. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Powstańców Chochołowskich w Chochołowie pojechali na wycieczkę do Auschwitz. Młodzież zadbała też o groby żołnierzy spoczywających na miejscowym cmentarzu. 2 października uczniowie Szkoły Podstawowej w Młochowie brali udział w uroczystości z okazji obchodów „Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc” zorganizowanych przez Muzeum w Pruszkowie. Celem wydarzenia było upamiętnienie powstańców i warszawskiej ludności cywilnej wypędzonej z walczącej stolicy, a także mieszkańców powiatu pruszkowskiego, którzy nieśli pomoc więźniom obozu Dulag 121. Ósmoklasiści ze Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Kościelcu rozpoczęli realizację projektu od symbolicznego posadzenia w ogrodzie szkolnym 17 cebulek kwiatów, jako upamiętnienie godziny „W”. Podopieczni Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Ślesinie ułożyli przed szkołą szaniec. Składał się on z kamieni opatrzonych napisami: „wolność”, „prawda”, „odwaga”, „miłość”, „ojczyzna”, „pokój”. W Szkole Podstawowej nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Głogowie zorganizowano szkolną akcję „Pamiętam!”. Polegała ona na noszeniu w dniach 28.09-2.10 opasek patriotycznych. W Szkole Podstawowej nr 93 im. Tradycji Orła Białego we Wrocławiu realizowano równocześnie międzyprzedmiotowy projekt „Alek, Rudy, Zośka – czyli o harcerzach Szarych Szeregów i bohaterach Kamieni na szaniec” – młodzież mogła zatem dodatkowo utrwalić zagadnienia związane z II wojną światową.
Realizacja projektu okazała się świetnym pretekstem do interesujących spotkań. Siódmoklasiści ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Zgierzu gościli dziadka jednego z uczniów, którego ciocia walczyła w Powstaniu Warszawskim. Pan Alfred zrelacjonował uczniom wspomnienia swojej krewnej. Delegacja tej klasy udała się również do pani Jadwigi Bielskiej ps. „Szarotka”, jedynego żyjącego zgierskiego uczestnika Powstania Warszawskiego. 97-letnia zgierzanka chętnie podzieliła się wspomnieniami z wojny. Na zdalną lekcję do wspomnianej klasy został zaproszony żołnierz, pan Łukasz Zaleszczyk, który dzielił się wiedzą historyczną między innymi na temat młodocianych żołnierzy.
Wychodząc naprzeciw potrzebom edukacyjnym w czasie nauczania zdalnego, pracownicy Muzeum Powstania Warszawskiego w marcu 2020 roku zorganizowali wirtualne zwiedzanie obiektu. Nagranie cieszyło się ogromną popularnością w czasie realizacji projektu. Uczniowie Publicznej Szkoły Podstawowej w Zastawiu wzięli również udział w lekcji on-line przeprowadzonej przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Tematem zajęć było „63 dni niepodległej Polski”. Podopieczni poznali najważniejsze wydarzenia związane z Powstaniem Warszawskim, poezję powstańczą, codzienność mieszkańców Warszawy oraz zaangażowanie dzieci w zrywie.
Wiele szkół brało udział w ogólnopolskiej kampanii „BohaterON – włącz historię”. Szkoła Podstawowa im. bł. ks. Mariana Skrzypczaka w Rojewicach zorganizowała nawet szkolną zbiórkę pieniędzy na produkty dla Powstańców Warszawskich, którzy żyją w ubóstwie. Zebrano 320,83 zł.
Uczniowie biorący udział w projekcie dowiedzieli się, jak przebiegło powstanie, a także przeczytali „Ziele na kraterze” Melchiora Wańkowicza (omówili bohaterską postawę Krysi, córki autora), „Pamiętnik z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego oraz poezję Krzysztofa Baczyńskiego i Anny Świrszczyńskiej. Młodzież zapoznała się też z sylwetkami powstańców i lokalnych bohaterów wojennych. Rozmowy na lekcjach dotyczyły dr Krzysztofa Hofmana ps. „Cyprian”, ks. Józefa Stanka, Zofii Surmińskiej-Dobrzańskiej, Teresy Bogusławskiej, Witolda Modelskiego ps. „Warszawiak” czy Jerzego Bartnika ps. ”Magik”. Oprócz literatury obowiązkowej pojawiły się na lekcjach również fragmenty innych tekstów literackich. Przeczytane zostały w całości lub fragmentach następujące książki: „Antygona z Charłupi Małej. Zofia z Surmińskich Dobrzańska” Macieja Rataja (autor brał udział w projekcie), „Dziewczyny z powstania” Anny Herbich, „Powstanie’44” Normana Daviesa, „Galop 44” Moniki Kowaleczko-Szumowskiej, „Taniec z Baczyńskim” Wiesława Budzyńskiego, „Kurier z Warszawy” Jana Nowaka-Jeziorańskiego, „Jedyne takie muzeum” Piotra Legutki, „Wspomnienia wojenne” Karoliny Lanckorońskiej, opowiadania Joanny Papuzińskiej, „Pianista” Władysława Szpilmana, a także poezja Miłosza, Herberta i Różewicza.
Źródłem wiedzy o wojnie były też inne dzieła sztuki. Młodzież oglądała spektakl Marii Zmarz- Koczanowicz pt. „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego” – adaptację prozy Białoszewskiego. Wśród dzieł audiowizualnych dominowały wywiady, reportaże i spoty reklamowe nawołujące do pamiętania o powstańcach. Uczniowie zapoznali się też z wieloma filmami dokumentalnymi, produkcjami o podziemiach i kanałach autorstwa Urbex History czy cyklem „(Nie)zapomniani” Macieja Gąsiorowskiego. Podczas zajęć oglądano też „Miasto’44”, „Sierpniowe niebo. 63 dni chwały”, odcinki serialu „Czas honoru: Powstanie”, „Powstanie Warszawskie w dokumentach” w reż. Witolda Zadrowskiego, „Powstanie zwykłych ludzi – Powstanie Warszawskie” w reż. Pawła Kędzierskiego oraz dramat wojenny „Kanał” w reż. Andrzeja Wajdy. Młodzież analizowała również obrazy: „Pokój” (Paweł Kuczyński), „Alternatywy dla wojny” (Joe Scorsone, Alice Drueding), „Chiny” (Zhong Hongshui), „Nigdy więcej wojny” (Masato Sato), „Wojna jest zła” (Jacek Staniszewski), „Wojna jest zła” (Justyna Krzywicka) i płótna Andrzeja Wróblewskiego. Obiektem interpretacji były też dzieła muzyczne – nie tylko pieśni powstańcze, ale też utwory nawiązujące do Warszawy i jej zrywu, fragmenty „Pamiętnika z powstania warszawskiego” czytane przez autora, muzyka ze spektaklu stworzonego przez Krystynę Jandę dla Muzeum Powstania Warszawskiego z okazji 70. rocznicy wybuchu powstania, utwory z koncertu zorganizowanego z okazji 65. Rocznicy Powstania Warszawskiego, oratorium „Miron Białoszewski - pamiętnik z Powstania Warszawskiego" do muzyki skomponowanej przez Mateusza Pospieszalskiego czy koncert Moniki Borzym „Jestem przestrzeń” na podstawie wierszy Anny Świrszczyńskiej, przygotowanego przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Warto podkreślić, że uczniowie również wykazali się zmysłem artystycznym – podopieczni Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Wałbrzychu przygotowali na podstawie twórczości Teresy Bogusławskiej spektakl słowno-muzyczny zaprezentowany później młodszym dzieciom, z kolei młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Marii Konopnickiej w Lublińcu przygotowała nagranie, na którym uczniowie przebrani w powstańcze stroje śpiewają „Pałacyk Michla”. Piosenki wojenne towarzyszyły uczniom również podczas przygotowywania szkolnych ekspozycji z projektów plastycznych. W Szkole Podstawowej nr 2 im. Stefanii Sempołowskiej w Tuszynie tworzącym wystawę uczniom towarzyszyły piosenki grane na gitarze przez uczennicę – członkinię ZHP.
Jednym z zagadnień projektu była codzienność w czasie powstania. Młodzież poznała zatem powstanie od kuchni – dosłownie. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 im. Bolesława Prusa w Mysłowicach na bazie uzyskanej wiedzy przygotowali powstańcze menu, ósmoklasiści ze Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Kościelcu lepili nawet pierogi według przepisu z okresu okupacji, z kolei podopieczni Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Ślesinie udali się wieczorem pod ślesiński las, aby przy dźwięku muzyki zapoznać się z liryką okupacyjną, delektując się – podobnie jak bohaterowie „Kamieni na szaniec” – pajdami chleba z marmoladą.
Każdy nauczyciel biorący udział w projekcie zobowiązany był do zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych na lekcjach. Z uwagi na nauczanie zdalne nie było to problemem. Uczniowie i nauczyciele tworzyli prezentacje multimedialne (Canva.com, padlet.com, Power Point, genial.ly, arcgis.com), mapy myśli w menti.com, a także korzystali z gier on-line (m.in. za pośrednictwem stron learningapps.org, kahoot.it) czy zbierali informacje przy użyciu kodów QR. Strona answergarden.ch pozwoliła uczniom – w anonimowy sposób – wymienić się opiniami podczas dyskusji o kwestiach moralnych. Warto wspomnieć o ósmoklasistach ze Szkoły Podstawowej im. ks. Jana Twardowskiego w Szkotowie, którzy przygotowali w programie Windows Movie Maker film edukacyjny o Powstaniu Warszawskim. Zainteresowaniem cieszyła się również aplikacja „Ulice 44”, która przedstawia przebieg Powstania Warszawskiego. Młodzież z XIII Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Józefa Hallera w Bydgoszczy stworzyła nawet scenariusz własnej lekcji o Powstaniu Warszawskim, w którym wykorzystała wiedzę zdobytą dzięki grom komputerowym. Uczniowie tworzyli również karty postaci w cardmaker.pythonanywhere.com. Za pośrednictwem generatora, wykorzystując zdobytą wiedzę, nastolatkowe przydzielali – między innymi Krysi Wańkowiczównie – specjalne zdolności oraz moce.
Narzędzia TiK były też wykorzystywane w formie zadań projektowych, jednak uczniowie często korzystali również z tradycyjnych technik plastycznych czy literackich. Na temat Powstania Warszawskiego tworzono komiksy, plakaty, ilustracje, kolaże i gazetki, które stawały się później obiektami wystaw poprojektowych. Symbole powstańcze utrwalone zostały również poprzez wykonanie rysunków i stempli. Powodzeniem cieszyły się też tzw. lapbooki czy lektury w pudełku. Ósmoklasista ze Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Głoskowie przygotował nawet makietę militarną. Podobny projekt ukazujący powstańczą Warszawę pojawił się też w Społecznym Liceum Ogólnokształcącym im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Choceniu. Tam – obok makiety – stanął również symboliczny Krzyż Powstańca. Młodzież wcieliła się też w rolę krawców – stworzono powstańcze koszulki i symboliczne opaski z symbolem Polski Walczącej. Niekiedy wykonane prace osiągały nawet wielkość albumów czy kalendarzy. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Józefa Blizińskiego w Bóbrce stworzyli wspólnie minikalendarz pod hasłem „63 DNI CHWAŁY”, który miał na celu stać się dziennikiem powstania. Założono wspólny zeszyt, do którego każdego dnia trafiała notatka o tym, co uczeń robił jako „powstaniec”. Na podobny pomysł wpadli podopieczni Szkoły Podstawowej nr 2 im. Bolesława Prusa w Mysłowicach, którzy nagrywali wspomnienia z punktu widzenia harcerza, członka powstańczej poczty. Podczas lekcji dużo rozmawiano również o emocjach, toteż prace uczniów dotyczyły sfery moralnej. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 9 im. Bernarda Świerczyny w Mysłowicach wykonali rysunkowy kodeks wartości, a ich rówieśnicy ze Szkoły Podstawowej nr 40 w Bydgoszczy nagrali film, na którym mówili, co jest w życiu ważne i czego, jako przedstawiciele współczesnej młodzieży, mogą nauczyć się od powstańców.
Celem projektu było również utrwalanie form pisemnych. Uczniowie tworzyli kartki pocztowe, recenzje, rozprawki, opowiadania. Nierzadko młodzież wcielała się w rolę powstańca lub cywila, tworząc kartki z pamiętnika, opisy przeżyć wewnętrznych czy kroniki dokumentujące przebieg powstania. Swoje refleksje uczniowie przelewali na papier w formie listów, podziękowań i życzeń dla powstańców. Tematyka wojenna była też pretekstem do wygłaszania referatów i przemówień. Wśród form pisemnych pojawiły się też dedykacje dla bliskich osób na książce „Ziele na kraterze” czy życzenia dla Tili i jej męża z okazji narodzin córki. Pojawiły się również scenariusze spotu reklamowego dotyczącego powstania oraz zaproszenia na wystawę prac plastycznych. Obiektem zainteresowań stał się honorowy patron projektu – Muzeum Powstania Warszawskiego. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Głoskowie redagowali fikcyjne podania do jego Dyrektora, a podopieczni Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Wałbrzychu tworzyli informatory reklamowe zachęcające do odwiedzenia Muzeum.
Aby nagrodzić starania uczniów i zdobytą przez nich wiedzę, organizowano liczne konkursy. W Szkole Podstawowej nr 5 im. T. Kościuszki w Tarnowie, Szkole Podstawowej Aslan w Głogowie, Szkole Podstawowej nr 9 im. Bernarda Świerczyny w Mysłowicach oraz Szkole Podstawowej nr 1 w Olbięcinie recytowano poezję wojenną. Testy wiedzy o Powstaniu Warszawskim odbyły się u organizatorów projektu (fundatorem nagród było Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku), a także w Szkole Podstawowej w Brodach oraz Szkole Podstawowej nr 5 w Zgierzu. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. bł. ks. Mariana Skrzypczaka w Rojewicach w grupach na szkolnym boisku brali udział w konkursie, który polegał na wyszukaniu przy pomocy podręczników i telefonów informacji o reportażach Wańkowicza. Szkoła Podstawowa nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Głogowie zorganizowała konkurs plastyczny pn. „Powstanie warszawskie w oczach dziecka”. Cieszył się on dużą popularnością, a piękne prace można podziwiać na ich stronie internetowej. W Szkole Podstawowej nr 4 im. Adama Mickiewicza w Lublinie odbył się Szkolny konkurs literacko-plastyczny „Wiersz dla Powstańca” skierowany do uczniów klas 6-7. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Artura Grottgera w Porębie Wielkiej uczestniczyli w literackim konkursie powiatowym „Ścieżki pamięci”. W ramach realizacji projektu w XIII Liceum Ogólnokształcącym im. gen. Józefa Hallera w Bydgoszczy przeprowadzono dwa konkursy o tematyce Powstania Warszawskiego: „Mój dzień w Powstaniu Warszawskim” oraz „Powstanie Warszawskie w piosence”. Szkoła Podstawowa nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Głogowie w organizacji konkursu uwzględniła TiK. Uczniowie mieli stworzyć prezentacje multimedialne, wybrawszy jeden z tematów: poeci Powstania Warszawskiego, dzieci walczącej stolicy, życie codzienne podczas Powstania Warszawskiego, Powstanie Warszawskie w filmie i sztuce współczesnej. Udział w projekcie przyczynił się też do wielkiego zainteresowania młodzieży z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Ślesinie udziałem w ogólnopolskim konkursie recytatorskim twórczości więźniarek z Ravensbruck.
Ogromną radość sprawiły mi informacje zwrotne na temat projektu od jego uczestników. Nie spodziewałam się aż tylu ciepłych słów - nie tylko od nauczycieli, ale również ze strony uczniów. Cieszę się, że Ogólnopolski projekt edukacyjny „Powstańcy’44 – pamiętamy!” pozwolił im w interesujący sposób realizować podstawę programową. Najważniejsze jest jednak to, że pamięć o Powstańcach nie gaśnie, a udział w zajęciach był dla młodzieży lekcją patriotyzmu. Dowodem niech będzie utwór poetycki inspirowany twórczością Baczyńskiego, który napisała Maja Piórek, uczennica klasy VIII SP im. Tadeusza Kościuszki w Głoskowie:
Oddycha miasto kurzem i mgłą,
poi się miasto łzami i krwią,
żywi się miasto śmiercią i bronią,
żyje nadzieją, upada pod zmorą.
Słucha miasto jęków i krzyków,
zasypia miasto pod kołdrą z pocisków..
Czy kiedykolwiek to miasto powstanie?
Czy kiedykolwiek złu zadość się stanie?
Czy kiedykolwiek zakończy się męka,
która to miasto od lat już tak nęka?
Zbudzi się kiedyś to miasto ze snu,
odrosną budynki, opadnie kurz.
Teraz to miasto jeszcze tego nie wie,
lecz w przyszłości będzie tutaj jak w niebie.
Z ogromną radością informuję, iż we wrześniu rozpocznie się druga edycja projektu.
Patrycja Michalik,
powstancy44pamietamy@gmail.com
Szkoły, które zrealizowały projekt i otrzymały zaświadczenie:
Województwo kujawsko-pomorskie:
1) Zespół Szkolno- Przedszkolny w Ślesinie
2) Szkoła Podstawowa im. Polskich Olimpijczyków w Turze
3) XIII Liceum Ogólnokształcące w Bydgoszczy im. gen. Józefa Hallera
4) Szkoła Podstawowa nr 40 przy Zespole Szkół nr 24 im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy
5) Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej w Kościelcu
6) Szkoła Podstawowa im. bł. ks. Mariana Skrzypczaka w Rojewicach
7) Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Kard. Stefana Wyszyńskiego w Choceniu
8)Szkoła Podstawowa nr 4 im. Wojska Polskiego Chełmnie
9) Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Broniewicach
Województwo mazowieckie:
10) Szkoła Podstawowa nr 314 im. Przyjaciół Ziemi w Warszawie
11) Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Głoskowie
12) Szkoła Podstawowa w Młochowie
13) Szkoła Podstawowa im. Macieja Rataja w Małocicach
14) Zespół Szkół nr 27 w Warszawie
15) Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Legionowie
Województwo podlaskie:
16) Szkoła Podstawowa nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach
17) Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kalinówce Kościelnej
Województwo małopolskie:
18) Publiczna Szkoła Podstawowa im. Świętej Jadwigi Królowej w Naramie
19) Szkoła Podstawowa nr 5 im. T. Kościuszki w Tarnowie
20) Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Brzeziu
21) Szkoła Podstawowa im. Artura Grottgera w Porębie Wielkiej
22) Szkoła Podstawowa im. Powstańców Chochołowskich w Chochołowie
23) Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mikołaja Kopernika w Brzesku
Województwo lubelskie:
24) Szkoła Podstawowa nr 4 im. Adama Mickiewicza w Lublinie
25) Publiczna Szkoła Podstawowa w Zastawiu
26) Szkoła Podstawowa im. Bolesława Chrobrego w Lublinie
27) Szkoła Podstawowa nr 1 w Olbięcinie
28) Liceum Ogólnokształcące Mistrzostwa Sportowego Górnik w Łęcznej
Województwo lubuskie:
29) Szkoła Podstawowa w Brodach
30) Szkoła Podstawowa nr 9 w Gorzowie Wielkopolskim
31) Szkoła Podstawowa nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi im. A. Mickiewicza w Lubsku
32) Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Przecławiu
Województwo łódzkie:
33) Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Popowie
34) Szkoła Podstawowa im. Wojciecha Janczaka w Charłupi Małej
35) Zespół Szkolno-Przedszkolny w Grotnikach
36) Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stefanii Sempołowskiej w Tuszynie
37) Szkoła Podstawowa nr 5 w Zgierzu
Województwo wielkopolskie:
38) Szkoła Podstawowa nr 13 im. Stefana Rowińskiego w Ostrowie Wielkopolskim
39) Zespół Szkolno- Przedszkolny w Słupi Kapitulnej
40) Zespół Szkół w Mieście Obrzycko
41) Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Młynkowie
Województwo pomorskie:
42) Szkoła Podstawowa im. Polskich Olimpijczyków w Maszewie Lęborskim
Województwo warmińsko-mazurskie:
43) Szkoła: Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Szkotowie
44) Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Niechłoninie
Województwo śląskie:
45) Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Korczaka w Czeladzi
46) Szkoła Podstawowa nr 2 im. Bolesława Prusa w Mysłowicach
47) Szkoła Podstawowa nr 9 im. Bernarda Świerczyny w Mysłowicach
48) Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Mysłowicach
49) Prywatna Szkoła Podstawowa "Arkona" w Siemianowicach Śląskich
50) Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Konopnickiej w Lublińcu
51) Szkoła Podstawowa nr 41 im. Gwarków Rudzkich w Rudzie Śląskiej
Województwo podkarpackie:
52) Publiczna Szkoła Podstawowa im Juliana Kaczmarczyka w Bielinach
53) Szkoła Podstawowa nr 5 w Rzeszowie im Bohaterów 27 Pułku Piechoty
54) Szkoła Podstawowa im. Józefa Blizińskiego w Bóbrce
Województwo dolnośląskie:
55) Szkoła Podstawowa Aslan w Głogowie
56) Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Wykrotach
57) Szkoła Podstawowa nr 93 im. Tradycji Orła Białego we Wrocławiu
58) Szkoła Podstawowa nr 28 im. Generała Leopolda Okulickiego we Wrocławiu
59) Szkoła Podstawowa nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Głogowie
60) Szkoła Podstawowa nr 58 im. Wandy Rutkiewicz we Wrocławiu
61) Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 3 w Wałbrzychu
62) Szkoła Podstawowa w Ligocie Polskiej
Województwo zachodniopomorskie:
63) Publiczna Szkoła Podstawowa w Dargobądzu
64) Szkoła Podstawowa im. ppor. Ryszarda Kuleszy w Pomianowie
Województwo opolskie:
65) Zespół Szkół w Otmuchowie
66) Zespół Szkół w Paczkowie
67) Zespół Placówek Edukacyjnych - Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii w Dobrodzieniu
Województwo świętokrzyskie:
68) Zespół Szkół Specjalnych przy Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze
